Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa u chorych na nowotwory

Wytyczne dotyczące profilaktyki i leczenia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u chorych na nowotwory poddawanych leczeniu zachowawczemu

Marek Z. Wojtukiewicz¹, Ewa Sierko¹, Witold Tomkowski², Krystyna Zawilska³, Anetta Undas⁴, Maria Podolak-Dawidziak⁵, Piotr Wysocki⁶, Maciej Krzakowski⁷, Krzysztof Warzocha⁸, Jerzy Windyga⁹

¹Klinika Onkologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku; Białostockie Centrum Onkologii
²Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie; Polska Fundacja do Walki z Zakrzepicą THROMBOSIS
³Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu; Centrum Diagnostyczno-Lecznicze INTERLAB w Poznaniu
⁴Instytut Kardiologii, Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie; Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Krakowie
⁵Katedra i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
⁶Katedra i Klinika Onkologii, Uniwersytet Jagielloński — Collegium Medicum w Krakowie
⁷Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej, Centrum Onkologii — Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie
⁸Klinika Hematologii, Instytut Hematologii i Transfuzjologii
⁹Klinika Zaburzeń Hemostazy i Chorób Wewnętrznych, Instytut Hematologii i Transfuzjologii

oraz
Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej
Grupa ds. Hemostazy Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów

Artykuł jest tłumaczeniem pracy:

Wojtukiewicz M.Z., Sierko E., Tomkowski W. et al. Guidelines for the prevention and treatment of venous thromboembolism in patients with cancers treated conservatively. Oncol Clin Pract 2016; 12: 67–91.

STRESZCZENIE

Celem wytycznych profilaktyki i leczenia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) jest poprawa bezpieczeństwa i jakości życia chorych poprzez właściwe zapobieganie zakrzepicy żył głębokich (ZŻG) i zatorowości płucnej (ZTP) oraz ich prawidłowe leczenie.
Wytyczne odnoszą się do dorosłych chorych na nowotwory złośliwe leczonych zachowawczo. Zalecenia zawarte w tych wytycznych nie odnoszą się do dzieci.

Wytyczne są adresowane do lekarzy i innych pracowników medycznych opiekujących się wyżej określonymi pacjentami: onkologów klinicznych, hematologów, radioterapeutów, pulmonologów, ginekologów onkologicznych, internistów i lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.

• Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) stanowi poważny problem w onkologii, ponieważ jest najczęstszym powikłaniem, a także drugą z kolei przyczyną śmierci chorych na nowotwory złośliwe.
• Określenie „ŻChZZ” obejmuje przypadki występowania ZŻG oraz ZTP, przy czym zdarzeniem pierwotnym jest ZŻG, a jej następstwem— ZTP.
• Chorzy na nowotwory znajdują się w grupie co najmniej umiarkowanego ryzyka wystąpienia ŻChZZ.
• Stężenie dimeru D może być zwiększone u chorych na nowotwory złośliwe bez współistniejącej ŻChZZ.
• Stężenie dimeru D poniżej wartości odcięcia (ujemny dimer D) nie pozwala wykluczyć ŻChZZ u chorych na nowotwory.
• U chorych na nowotwory w aktywnym stadium choroby nowotworowej, u których występują objawy sugerujące ŻChZZ, należy wykonać badanie ultrasonograficzne (USG) żył głębokich lub angiografię metodą tomografii komputerowej (angio-TK) tętnic płucnych, w zależności od objawów.
• Lekami z wyboru w profilaktyce i leczeniu ŻChZZ u chorych na nowotwory są heparyny drobnocząsteczkowe (HDCz).
• Leczenie przeciwzakrzepowe chorych na nowotwory, u których wystąpiła ZŻG, nie różni się od leczenia chorych na nowotwory z ZTP — z wyjątkiem sytuacji, w której pojawiają się wskazania do zastosowania leczenia trombolitycznego.
• Chory na nowotwór w chwili wystąpienia objawów klinicznych ZTP (duszności, bólu w klatce piersiowej czy tachykardii) znajduje się ex definitione w grupie umiarkowanego lub wysokiego prawdopodobieństwa klinicznego ZTP.
• Większość przypadków ZTP to zator niewymagający leczenia trombolitycznego, który powinien być leczony za pomocą HDCz, heparyny niefrakcjonowanej (HNF) lub fondaparynuksem; podstawowymi lekami w terapii ZTP w przebiegu nowotworu są HDCz.
• U chorych na nowotwory istnieje zwiększone ryzyko nawrotu ŻChZZ.
• Dostępne dane naukowe nie uzasadniają stosowania leków przeciwkrzepliwych w celu wydłużenia przeżycia w wypadku chorych na nowotwory.